In het regeerakkoord van het kabinet-Rutte III zit een addertje onder het gras voor directeuren-grootaandeelhouders (dga's). De ondernemers met een eigen bv dreigen meer in plaats van minder belasting te moeten betalen over winsten uit het verleden die zij in hun bedrijf hebben laten zitten.

Vorige week lekte uit dat het nieuwe kabinet de vennootschapsbelasting (vpb) wil verlagen van 25% naar 21% en van 20% naar 16% voor winst tot €200.000. Dinsdag bleek uit het regeerakkoord dat hier onder meer een belastingverhoging voor dga's tegenover staat. Die gaan 28,5% in plaats van 25% belasting betalen over winsten die zij krijgen uitgekeerd.

‘Een giftige sigaar uit eigen doos’

• Wil Vennix, voorman belastingadviseurs

Opnieuw investeren

'Een giftige sigaar uit eigen doos', zo noemt voorzitter Wil Vennix van beroepsorganisatie Register Belastingadviseurs de combinatie van de vpb-verlaging en de belastingverhoging in box 2 voor belangen vanaf 5%. Het Register verenigt fiscalisten die met name het mkb adviseren.

Veel dga's keren geen dividend uit aan zichzelf maar laten winst in hun bedrijf zitten, om die opnieuw te investeren of een buffer aan te houden. Over deze winst is al 20% of 25% vpb geheven. In box 2 vindt geen heffing plaats zolang inkomen uit aanmerkelijk belang niet wordt uitgekeerd. Zodra dit gebeurt, moet in 2020 27,3% belasting worden betaald en vanaf 2021 28,5% in plaats van de huidige 25%. De belasting op bestaande winstreserves stijgt met 3,5%-punt, signaleert Vennix. De bedoeling is dat alle winst uiteindelijk wordt uitgekeerd en belast in box 2.

Extra opbrengst

Rutte III gaat ervan uit dat dga's inspelen op de tariefverhoging en in 2019 veel dividend uitkeren. Hiervoor is een extra opbrengst uit box 2 ingeboekt van €1,4 mrd. Maar ondernemers moeten dan wel geld op de plank hebben liggen, tekent Vennix aan. Dat geld is er niet als winst is geherinvesteerd. In 2013 zat er naar schatting €140 mrd aan winstreserves in bv's.

‘Het is een reëel punt, maar wij hebben dit scenario niet door geëxerceerd’

• Pieter Grinwis, onderhandelaar namens CU in formatie

De mogelijke belastingverhoging voor ondernemers met een bv is niet ter sprake gekomen in de formatie, aldus Pieter Grinwis, die als fractiemedewerker namens de ChristenUnie aan de 'fiscale tafel' zat. 'Het is een reëel punt', zegt hij. 'Maar wij hebben dit scenario niet door geëxerceerd.'

Globaal evenwicht

Grinwis geeft een globaal evenwicht in de belastingdruk als reden om het tarief in box 2 te verhogen. Daarnaast wil het kabinet voorkomen dat ondernemers die in box 1 van de inkomstenbelasting zitten, massaal overstappen op een bv. Dat zou vooral aantrekkelijk kunnen zijn voor veel verdienende zelfstandigen.

‘Het is een Pavlov-reactie: de vpb gaat omlaag dus moet het tarief in box 2 omhoog’

• Hoogleraar fiscale economie Edwin Heithuis

'Volstrekt onnodig', noemt hoogleraar fiscale economie Edwin Heithuis de tariefsverhoging. 'Het is een Pavlov-reactie: de vpb gaat omlaag en dus moet het tarief in box 2 omhoog.' Dat geldt alleen als het algemeen tarief in box 1 ongewijzigd blijft, zegt hij. Maar dat tarief gaat juist omlaag, naar 49,5%, waardoor het globale evenwicht vanzelf weer is hersteld, aldus Heithuis, die tevens wetenschappelijk adviseur is bij BDO Accountants en Adviseurs.

Kabinet overtuigen

Het enthousiasme van Hans Biesheuvel voor de lagere winstbelasting is fors getemperd sinds de voorman van mkb-organisatie ONL in het regeerakkoord heeft gelezen hoe bedrijven daarvoor opdraaien. 'Ik denk dat de partijen niet goed hebben nagedacht, maar naar het ministerie van Financiën hebben geluisterd', verklaart hij de tariefsverhoging in box 2.

‘Ik denk dat de partijen niet goed hebben nagedacht, maar naar het ministerie van Financiën hebben geluisterd’

• ONL-voorzitter Hans Biesheuvel

De gunstige ontvangst van het regeerakkoord door VNO-NCW en MKB-Nederland betekent volgens directeur economische zaken Jeroen Lammers niet dat de ondernemersorganisaties het met alle voorstellen eens zijn. 'Het tarief in box 2 moet gewoon 25% blijven, anders verstoor je het evenwicht tussen ondernemers in de inkomsten- en de vennootschapsbelasting', zegt hij. 'We hebben nog een paar jaar de tijd om het kabinet daar ook van te overtuigen.'

VVD, CDA en D66 reageerden woensdag niet op verzoeken om een toelichting.